Pagrindiniai metabolinio sindromo patogenezės ir gydymo aspektai
Nustatyta, kad riebalinis audinys − tai ne vien tik energetinis depo, bet kartu ir svarbus endokrininis organas, kurio ląstelės gamina ir išskiria biologiškai aktyvias medžiagas, vadinamas adipocitokinais. Adipocitai gamina ir išskiria šias medžiagas: adiponektiną, leptiną, plazminogeno aktyvatoriaus inhibitorių − 1, rezistiną, tumoro nekrozės faktorių alfa, interleukiną − 6 ir kitas. Šios biologiškai aktyvios medžiagos dalyvauja riebalų ir angliavandenių apykaitoje, uždegiminiuose procesuose, kraujospūdžio bei aterogenezės reguliavime. Taigi, adipocitų disfunkcija, arba adipozopatija, yra susijusi su metaboliniu sindromu ir, manoma, ji yra viena iš svarbiausių jo patogenezės grandžių. Šiai dienai nėra sukurta “panacėjos”, kuri koreguotų visus metaboliniam sindromui būdingus patologinius pakitimus, tačiau yra nemedikamentinės ir medikamentinės priemonės, kurias laiku ir racionaliai taikant gaunamas pakankamai geras ir moksliniais tyrimais pagrįstas gydymo rezultatas. Sumažinto kaloringumo dieta ir padidintas fizinis aktyvumas mažina kūno masę, gerina adipocitokinų spektrą, didina jautrumą insulinui, gerina angliavandenių ir riebalų apykaitą, endotelio funkciją, lengviau koreguojamas kraujospūdis, tuo pačiu mažėja rizika susirgti 2 tipo cukriniu diabetu ir širdies kraujagyslių ligomis. Kai dietos ir fizinių pratimų derinys tampa neefektyvus, taikomas medikamentinis gydymas. Metabolinio sindromo gydymui, atitinkamai pagal vyraujančius komponentus, rekomenduojama: rezistentiškumo insulinui ir hiperglikemijos korekcijai – biguanidai, tiazolidinedionai, dislipidemijos gydymui – statinai, fibratai, niacinas, hipertenzijos mažinimui – angiotenziną konvertuojančio fermento inhibitoriai, angiotenzino receptorių blokatoriai, kalcio kanalų blokatoriai, α1 adrenoblokatoriai, centriniu simpatoliziniu poveikiu pasižymintys selektyvūs imidazolino- 1 receptorių agonistai.
It is established, that adipose tissue is not only an energetic depot, but it is an important endocrinic organ and its cells synthesize and release bioactive agents named adipocytokines. The adipocytes synthesize and release these agents: adiponectin, leptin, plasminogen activator inhibitor – 1, resistin, tumor necrosis factor-α, interleukin – 6 and others. These bioactive agents are involved in lipid and carbohydrate metabolism, inflammatory process, regulation of blood pressure and atherogenesis. Therefore adipocytes dysfunction, or adiposopathy, is related with metabolic syndrome and, supposedly, it is one of main step in the pathogenesis of metabolic syndrome. There is no created “poly-pill” for the treatment of metabolic syndrome in nowadays, but there are life-style changes programs and pharmaceutical implements for that, and they allow reaching good and scientifically based results if they are used in time and rationally. Subcaloric diet and increased physical activity effect on weight loss, improve adipocytokines profile, increase insulin sensitivity, improve carbohydrate and lipids metabolism, endothelial function, it become easy to correct blood pressure, decrease risk of Type 2 diabetes mellitus and cardiovascular disease. Pharmacologic treatment starts when diet and exercise become noneffective. The treatment of metabolic syndrome is recommend according mainstream components: for insulin resistance and hyperglycemia – biguanide and thiazolidinediones, for dyslipidemia – statins, fibrats and niacin, for hypertension – angiotenzin coverting enzyme inhibitors, angiotenzin receptor blockers, potassium canal blockers, α1 adrenoblockers, selective imidazolin-1 receptor agonists. If there is a patient with metabolic syndrome and risk of coronary event more then 10 % - the antiagregants are recommended. The therapeutic target of scientists in creation of new drugs for pathogenetic treatment of metabolic syndrome is adipocyte and adipocyto.